پیشینه و مبانی نظری سبک های تفکر

سبک های تفکر تعریف تفکر و سبک های تفکر از زمان سقراط و ارسطو تا زمان حال دربارة تفکر و ماهیت و مراحل آن بحث‌های زیادی به عمل آمده است . کتاب معروف « چگونه فکر می‌کنیم ؟ » جریان تفکر را شامل مراحلی می‌داند که دو مرحله ابتدایی و انتهایی و پنج مرحلة میانی را در برمی‌گیرد . مرحلة اول یا ابتدایی ، ‌ مرحله شک و ابهام است و آن زمانی است که انسان با یک موقعیت پیچیده رو به رو شده و درصدد یافتن پاسخی برای مسئله و مشکل ایجاد شده است . مرحلة انتهایی ، زمانی است که فرد از شک و ابهام درآمده و به نتیجه و جواب دست یافته است . به عبارتی تفکر سازمان دادن و تجدید سازمان در یادگیری گذشته جهت استفاده در موقعیت فعلی است ( امامی پور و سیف ، 1382 ). تعریف دیگر ، تفکر را فرایندی رمزی و درونی می داند که منجر به یک حوزه شناختی می‌گردد ، که نظام شناختی شخص متفکر را تغییر می‌دهد ( پور فرج عمران ، 1387 ). رضوی ( 1384 ) معتقد است که تفکر فرآیندی است که از طریق آن یک بازنمایی ذهنی جدید به وسیلة تبدیل اطلاعات و تعامل بین خصوصیات ذهنی ، قضاوت ، انتزاع ، استدلال و حل مسئله ایجاد می‌گردد . تعریف ساده دیگر از تفکر ، کنترل هدفمند فکر است . یعنی اینکه فکر ما در اختیار ما باشد و در راستای نیازها و اهدافی که ترسیم کرده ایم به پیش رود . همانند یک کشتی که به بندر مقصد حرکت می کند نه به هر جایی که باد آن را ببرد ( زارع ، آخوندی و اعراب شیبانی ، 1390 ). بنابراین تفکر ، عملی ذهنی است و زمانی مطرح می‌گردد که انسان با مسئله‌ای مواجه ‌است و خواستار حل آن است . در این هنگام در ذهن ، تلاشی برای حل مسئله آغاز می‌گردد که این تلاش ذهنی را ، تفکر می‌نامند . فعالیت برای حل مسئله ، از مراحلی تشکیل شده‌است که از تعریف مسئله به طور شفاف ، روشن و ملموس ، آغاز می‌گردد و با پیدا کردن راه حل‌هایی برای حل مسئله ادامه می‌یابد و با به کارگیری عملی بهترین راه حل و یافتن جواب نهایی به پایان می‌رسد ( سلگی ، 1390 ). هر یک از روش‌های تفکری را می توان متدهایی دانست که به کمک آنها ، قسمتی از فرایند حل مسئله ، با موفقیت طی می شود . تفکر برتر تفکری است که از بهترین روش‌ها به حل مساله برسد . انواع روشهای تفکری : تفکرخلاق ، تفکر تحلیلی ، تفکر انتقادی ، تفکر اجرایی ، تفکر استراتژیک است ( شکری ، کدیور و دانش پرور ، 1387 ). اما در تعریف سبک های تفکر می توان بیان نمود که شیوه های متفاوت افراد در پردازش اطلاعات را سبک های تفکر نامگذاری کرده است . سبک تفکر روش رجحان یافته ی تفکر است . سبک تفکر یک توانایی نیست بلکه چگونگی استفاده فرد از توانایی هایش است ( استرنبرگ